ویتامین D خانواده ای از ترکیبات است که برای رشد و شکل گیری مناسب دندان ها و استخوان ها ضروری است.
۱.تولید در داخل بدن :
که در پوست در معرض نور خورشید تولید می شود .
۲. دریافت از منشا خارجی :
که از غذاها و مکمل ها مصرف می شود. ساختارهای شیمیایی انواع ویتامین D کمی متفاوت است و آن ها را ویتامین D2 را(Ergocalciferol) و ویتامین D3 را (Cholecalciferol)
نامیده اند .
فرم D2 در غذاهای غنی شده و مکمل های ویتامینی یافت می شود. ویتامین D3 فرم تولید شده در بدن است و همچنین در برخی مکملها استفاده می شود.
نقش اصلی ویتامین D این است که به تنظیم سطح کلسیم ، فسفر و (به میزان کمتر) منیزیم در خون کمک کند.
ویتامین دی برای رشد و سلامت استخوان ها حیاتی است. بدون آن ، استخوان ها نرم ، بد شکل و قادر به ترمیم طبیعی خود نخواهند بودو در نتیجه بیماری های Rickets در
کودکان و Osteomalacia در بزرگسالان ایجاد می شود.
همچنین نشان داده شده است که ویتامین دی بر رشد و تمایز بسیاری از بافت های دیگر تأثیر می گذارد و به تنظیم سیستم ایمنی بدنکمک می کند. این عملکردهای دیگر
ویتامین D را در اختلالات دیگر مانند خود ایمنی و سرطان دخیل کرده است.
افرادی که بیشتر در معرض کمبود هستند شامل افراد مسن یا چاق ، افرادی که به اندازه کافی در معرض آفتاب قرار نمی گیرند ، افرادیبا پوست تیره تر و افرادی که برای مدت
طولانی داروهای خاصی مصرف می کنند، می باشند.
قرار گرفتن در معرض آفتاب کافی معمولاً دو دوره در هفته و بین ۵-۲۰ دقیقه مناسب می باشد. افرادی که در معرض آفتاب کافی قرارندارند ممکن است ویتامین دی مورد نیاز
خود را از منابع غذایی یا مکمل ها دریافت کنند.
علائم و نشانه های کمبود ویتامین D چیست؟
کمبود شدید ویتامین دی باعث Rickets می شود که در کودکان به عنوان الگوهای رشد نادرست ، ضعف در عضلات ، درد در استخوان هاو تغییر شکل در مفاصل خود را
نشان می دهد.
با این حال ، کودکانی که کمبود ویتامین دی دارند نیز می توانند ضعف عضلانی یا عضلات دردناک داشته باشند.
کمبود ویتامین دی در بزرگسالان کاملاً مشهود نیست.
علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- درد استخوان
- ضعف عضلانی، درد یا گرفتن عضلات
- تغییرات خلقی مانند افسردگی
آزمایش ویتامین D به چه منظور استفاده می شود؟
- آزمایش ویتامین D به منظور اینکه آیا ضعف استخوانی ، ناهنجاری استخوان یا متابولیسم غیر طبیعی کلسیم در نتیجه کمبود یااضافه ویتامین D رخ می دهد یا خیر.
- به تشخیص یا نظارت بر مشکلات عملکرد غدد پاراتیروئید کمک می کند، زیرا PTH برای فعال شدن ویتامین D ضروری است.
- طبق توصیه بنیاد ملی پوکی استخوان، موسسه پزشکی و انجمن غدد درون ریز، برای غربالگری افرادی که در معرض خطر بالایکمبود این ویتامین هستند، آزمایش
- ویتامین دی انجام می شود.
- کمک به نظارت بر وضعیت سلامت افراد مبتلا به بیماری هایی که مانع جذب چربی می شوند ، مانند Cystic fibrosis و Crohn disease ، زیرا ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است و مانند یک چربی از روده جذب می شود.
- در نظر گرفتن افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده اند و ممکن است نتوانند ویتامین D کافی را جذب کنند.
- برای کمک به تعیین اثربخشی درمان توسط تجویز مکمل های ویتامین D، کلسیم، فسفر، و منیزیم
چه زمانی آزمایش 25OH Vit D درخواست داده می شود؟
هنگامی که کلسیم بدن کم است و یا فردی علائم کمبود ویتامین دی را دارد ، مانند ناهنجاری استخوان در کودکان (Rickets) و ضعفاستخوان و یا نرمی یا شکستگی
استخوان در بزرگسالان (Osteomalacia) ، معمولاً 25OH Vit D برای تشخیص احتمال کمبودویتامین دی تجویز می شود.
آزمایش 25OH Vit D ممکن است زمانی درخواست شود که مشخص شود فردی در معرض کمبود ویتامین دی است. افراد مسن ،افرادی که در مراکز درمانی یا خانه نشین هستند و یا
در معرض آفتاب کمی هستند ، افراد چاق که تحت عمل جراحی بای پس معده قرارگرفته اند و یا دچار سوء جذب چربی هستند، در معرض افزایش کمبود ویتامین دی می باشند.
افراد دارای پوست تیره و نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند نیز در این گروه قرار می گیرند.
آزمایش 25OH Vit D اغلب قبل از شروع درمان دارویی برای پوکی استخوان درخواست می شود.
جواب غیر نرمال این آزمایش به چه معناست؟
25OH Vit D :
پایین بودن سطح 25OH Vit D خون ممکن است به این معنی باشد که فرد به اندازه کافی در معرض نور خورشید یا ویتامین دی در رژیمغذایی برای برآوردن نیاز بدن خود، قرار نمی گیرد یا مشکلی
در جذب آن از روده وجود دارد.
گاهی اوقات، داروهای مورد استفاده برای درمان تشنج ، به ویژه فنی توئین (دیلانتین) ، می تواند در تولید 25OH Vit D در کبداختلالایجاد کند.
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد کمبود ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان ها ، بیماری های ایمنی و بیماری هایقلبی عروقی را افزایش دهد.
سطح بالای 25OH Vit D معمولاً نشان دهنده مکمل های ویتامینی یا سایر مکمل های غذایی است.
آیا ویتامین D جزء ضروری مکمل های کلسیم است؟
از آنجا که جذب کلسیم به ویتامین D وابسته است ، بسیاری از تولید کنندگان مکمل های کلسیم، ویتامین D را برای اطمینان از جذب بهینه کلسیم به آن اضافه می کنند.
اگر فرد مقدار کافی ویتامین D را از منابع دیگر دارد ، ویتامین D مکمل ضروری نیست.
آیا می توان ویتامین D خود را از محصولات لبنی دریافت کرد؟
اگر شیر به طور کامل غنی شده باشد بله می توان دریافت کرد اما بسیاری از محصولات لبنی این چنین نیستند.